Tegoroczną edycję jesiennego spotkania polityków, parlamentarzystów, przedstawicieli Ministerstwa Zdrowia, Narodowego Funduszu Zdrowia, autorytetów medycznych, menedżerów placówek medycznych, rozpoczęła debata plenarna pt. "Strategia i priorytety 2020". Goście dyskutowali o przyszłości ochrony zdrowia w Polsce.

Więcej relacji z tegorocznego Forum: VIII Forum Rynku Zdrowia

 Dyskusja o przyszłości ochrony zdrowia
- To jedno z najważniejszych w Polsce spotkań osób zajmujących się ochroną zdrowia - powiedziała prezes NFZ, Agnieszka Pachciarz w wystąpieniu rozpoczynającym debatę. W swojej wypowiedzi skoncentrowała się na demograficznych uwarunkowaniach, które określą wyzwania dla ochrony zdrowia w nadchodzących latach. - Stale wzrasta liczba osób hospitalizowanych, które przekroczyły 65. rok życia - dodała.

Oprócz determinantów demograficznych, polski system ochrony zdrowia musi zmierzyć się również problemami bieżącymi. Należy do nich m.in. brak miarodajnego systemu oceny jakości leczenia i wskaźników jakościowych, a także brak koordynacji na rynku świadczeniodawców.

Materiały TV z Forum: Rynek Zdrowia TV

Nadmiar, a nawet deficyt
- Jako płatnik nie jesteśmy w stanie wpłynąć na racjonalny rozwój tego rynku - przyznała Agnieszka Pachciarz i dodała, że efektem barier prawnych, na jakie napotyka w tym zakresie płatnik jest to, że niekiedy mamy do czynienia z nadmiarem świadczeniodawców, zaś kiedy indziej z deficytem.

Według prezes Pachciarz brakuje ponadto powiązania funkcjonalnego między podstawową opieką zdrowotną i opieką ambulatoryjną, a także diagnostyką.

- Podkreślamy rolę kompleksowości, ponieważ mamy poczucie, że pacjent jest w tym systemie zagubiony - mówiła i zapowiedziała promowanie podmiotów, które zapewniają taka kompleksowość pacjentowi. - Mamy nadzieję, że znajdzie to odzwierciedlenie w randze ustawowej - dodała prezes NFZ.

Przewodniczący senackiej Komisji Zdrowia, dr Rafał Muchacki przekonywał natomiast, że obecnie priorytetem w systemie ochrony zdrowia jest onkologia.

- Onkologia to dziedzina, która wymaga leczenia interdyscyplinarnego, leczenie musi być zaplanowane, a obecnie wiele ośrodków leczy bez planu, robi to co może zrobić u siebie, a potem wysyła do ośrodków specjalistycznych - mówił. Pozytywnie ocenił zapowiedź resortu zdrowia o planowanej budowie sieci leczenia raka.

Senator Muchacki odniósł się także do zapowiedzi o decentralizacji NFZ oraz zwiększeniu kompetencji oddziałów regionalnych Funduszu oraz roli wojewodów. - Wojewodowie powinni określać potrzebną ilość łóżek w danym województwie. Nie może być tak, że tworzą się kolejne placówki zdrowia i każda z nich może podpisywać kontrakt z NFZ - ocenił. Jednak zastrzegł, że uregulowanie tego rynku to trudne wyzwanie.

Biurokracja i paraliż
Do wyzwań wynikających ze starzenia się społeczeństwa, w tym także polskich lekarzy nawiązał Maciej Hamankiewcz, prezes Naczelnej Rady Lekarskiej. Uznał, że w sytuacji niedoboru lekarzy niedopuszczalne jest biurokratyzowanie tego zawodu, które powoduje, że na realne leczenie pacjentów mają oni coraz mniej czasu. - Z naszych rejestrów wynik, że średnia wieku lekarza wynosi 68,3 lat - poinformował.

- Wzrastają nakłady finansowe, ale głównie na biurokrację, która stale się rozrasta - zauważył z Bolesław Piecha z PiS, przewodniczący sejmowej Komisja Zdrowia. Nawiązując do idei sieci szpitali, poseł Piecha przyznał, że rząd deklaruje odzyskanie kontroli nad systemem; na razie jednak poprzez zapowiedzi zwiększenia roli i uprawnień wojewodów w obszarze ochrony zdrowia.

Dla Bolesława Piechy głównym problemem w dłuższej perspektywie pozostanie olbrzymie zadłużenie placówek ochrony zdrowia. Jednakże - jak podkreślił poseł - w każdej sytuacji nadrzędnym zadaniem władz administracyjnych pozostaje zapewnienie pacjentom dostępu do świadczeń.

Przewodniczący komisji podkreślał także swoisty „paraliż” Sejmu, który przyjmuje głównie projekty koalicji PO-PSL, nie uwzględnia natomiast rozwiązań proponowanych przez inne ugrupowania.

W czasie dyskusji poruszano jeszcze takie tematy, jak: obecne i prognozowane wskaźniki stanu zdrowia społeczeństwa na tle innych krajów Europy i świata (dane o zdrowiu Polaków przedstawił prof. Witold Zatoński, kierownik Zakładu Epidemiologii i Prewencji Nowotworów Centrum Onkologii w Warszawie), model i zasady finansowania świadczeń oraz optymalnej struktury i profilu placówek medycznych.

Prof. Marian Zembala, krajowy konsultant w dziedzinie kardiochirurgii, dyrektor Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu, odnosząc się do problemów finansowych polskich instytutów, zaapelował do polityków, by byli ostrożni w definiowaniu równego dostępu do świadczeń i środków.

Profesor stwierdził, że w dojrzałych demokracjach (opierał się na przykładach z Holandii, Niemiec i Francji) równy dostęp polega również na tym, że dyrektor placówki podejmując decyzję inwestycyjną (np. rozpisując przetarg) jest w stanie przewidzieć jej skutki.

Polska onkologia potrzebuje zmian jakościowych
Jak usprawnić funkcjonowanie sieci placówek onkologicznych w kraju i jak lepiej wydatkować pieniądze na leczenie chorych z nowotworami? Na te pytania próbowali odpowiedzieć politycy, przedstawiciele resortu zdrowia i NFZ podczas debaty "Choroby onkologiczne - cywilizacyjne wyzwanie dla systemu ochrony zdrowia".

Dynamika wzrostu zachorowalności na choroby nowotworowe sprawia, że za kilka lat choroby te wyprzedzą w zakresie częstości występowania schorzenia kardiologiczne. Jak podkreślił wiceminister zdrowia Aleksander Sopliński, resort ma świadomość tych zmian i dlatego walka z nowotworami będzie dla ministerstwa priorytetem.

- Obecnie mamy problem z rozdrobnieniem placówek zajmujących się pacjentami onkologicznymi. Dlatego, aby usprawnić ich działalność, pracujemy nad wprowadzeniem referencyjności oddziałów onkologicznych - zaznaczył minister Sopliński.

- Wprowadzenie referencyjności oddziałów onkologicznych to nie żadna rewolucja, tylko konieczność uporządkowania systemu. Na potrzebę wdrożenia takich zmian wskazywali już od lat onkolodzy - przypomniał dr Janusz Meder, prezes Polskiej Unii Onkologii. Dzięki kategoryzacji szpitali pacjenci będą krócej czekać na specjalistyczne leczenie, a NFZ uzyska wiedzę, komu i za co należy lepiej zapłacić.

Jak zauważa prof. Krzysztof Herman, konsultant krajowy w dziedzinie chirurgii onkologicznej, powrót do centralizacji leczenia chorych to dobry kierunek: - Wprowadzenie mechanizmów oceny jakościowej terapii pomoże także efektywniej wydatkować pieniądze. Szczególnie w sytuacji, gdy dostępne środki na leczenie nowotworów są niewystarczające - zaznacza profesor.

Zdaniem prof. Hermana obok wprowadzenia referencyjności w onkologii, jeżeli chcemy usprawnić walkę z nowotworami konieczne jest zlikwidowanie limitów na niskokosztowe procedury onkologiczne, np. w diagnostyce. Podobnego zdanie jest dr Meder. Jak podkreśla obecnie większość chorych rozpoczyna leczenie w zaawansowanym stadium choroby, co nie tylko daje mniejsze szanse na wyleczenie, ale i zdecydowanie podnosi jego koszty.

Podstawową i najbardziej efektywną metoda leczenia raka pozostaje chirurgia. Zależy od niej aż 2/3 uzyskiwanych efektów terapii. Pozostała jedna trzecia przypada na radioterapię i chemioterapię. Im lepiej i wcześniej wykonana zostanie operacja, tym mniej jest powikłań i częstsze są pięcioletnie przeżycia.

- Operacja jest również najtańszą metodą terapii - dodał prof. Herman. Na zabiegi chirurgiczne w onkologii rocznie przeznacza się 600 mln zł, podczas gdy na radioterapię 800 mln zł, a na chemioterapię - aż 2,2 mld zł. Wszystkie wydatki na onkologię sięgają 5 mld zł rocznie.

Podkreślono, że mimo wzrostu nakładów polska onkologia wciąż jest niedofinansowana. Na leczenie chorób nowotworowych w przeliczeniu na jednego pacjenta przeznacza się w naszym kraju od 5 do 7 razy mniej niż w Europie Zachodniej. Wiele ośrodków onkologicznych ma tzw. nadwykonania - nie otrzymało jeszcze zapłaty za leczenie chorych w 2011 r. Według prof. Hermana, te zaległości sięgają nawet 300-500 mln zł.

Współpraca specjalistów kluczem do sukcesu leczenia udarów
Zwiększenie liczby pacjentów z udarem leczonych inwazyjnie jest szansą na zwiększenie grupy wyleczonych. - Leczenie trombolityczne przeważające obecnie w kraju to droga donikąd - ocenił prof. Witold Rużyłło, dyrektor Instytutu Kardiologii w Warszawie w czasie debaty "Kardiologia - wyzwania, trendy w terapii i organizacja leczenia".

Jak podkreślał prof. Rużyłło, w przypadku zastosowania leczenia inwazyjnego sukces terapii osiągany jest w 81 proc. przypadków. -  O takiej efektywności nie można nawet marzyć w przypadku leczenia trombolitycznego - podkreślił specjalista.

W jego opinii sukces kardiologii interwencyjnej, z jakim mamy obecnie do czynienia w Polsce, trzeba obecnie przełożyć na sukces w leczeniu pacjentów z udarami mózgu. - To jednak wymaga współpracy kardiologów, neurologów i radiologów, a nie rywalizacji, jaką często obserwujemy.

Udar mózgu przechodzi rocznie ok. 60 tys. osób. Niestety, większość pacjentów trafia do szpitala zbyt późno, gdy nie ma już szans na skuteczną pomoc.

Finansowanie świadczeń i ubezpieczenia zdrowotne
Wprowadzenie dodatkowych ubezpieczeń, stworzenie konkurencji dla NFZ, współpłacenie pacjentów za świadczenia - m.in. takie propozycje przedstawiano podczas sesji dotyczącej m.in. przyszłości ubezpieczeń zdrowotnych w Polsce.

Według prezes NFZ Agnieszki Pachciarz "trzeba skupić się najpierw na uporządkowaniu systemu, który posiadamy", a dopiero później zastanawiać się nad zaletami różnych propozycji, np. ewentualnego wprowadzenia konkurencji dla płatnika, jakim obecnie jest NFZ.

Jak przekonywała, potrzebna jest większa świadomość obywateli o kosztach świadczeń w stosunku do wysokości składek zdrowotnych. Poinformowała, że Fundusz zaczyna wdrażać takie rozwiązanie, aby pacjenci poprzez konta internetowe mogli sprawdzić swoją historię leczenia w zestawieniu z kosztami oraz w porównaniu do opłacanej składki zdrowotnej.

Adwokat i partner w kancelarii CMS Cameron McKenna Małgorzata Surdek podkreśliła, że obecnie nie wykorzystujemy pełnego potencjału szpitali ze względu na limity świadczeń. Według niej wprowadzenie prywatnych ubezpieczeń pozwoliłoby na pełniejsze wykorzystanie tych placówek. - Tylko poprzez konkurencyjność można zwiększyć jakość świadczeń zdrowotnych - przekonywała.

Ekspert Polskiej Izby Ubezpieczeń Dorota Fal mówiła z kolei, że rynek ubezpieczeń zdrowotnych to rynek produktów niskomarżowych, więc ma sens jedynie wtedy, gdy jest powszechny. Podkreśliła, że obecna organizacja systemu ochrony zdrowia nie gwarantuje równości dostępu do świadczeń.

***

Sławomir Neumann o planowanych zmianach w NFZ i instytutach
Dyskusja o projekcie ustawy likwidującej Centralę NFZ i delegującej jej kompetencje do oddziałów regionalnych, apel ekspertów do parlamentarzystów o zwiększenie finansowania programu szczepień ochronnych, ocena polskiego rejestru chorób reumatycznych oraz rynku medycznego przez sektor finansowy - to wybrane wydarzenia drugiego dnia VIII Forum Rynku Zdrowia.

- Do końca listopada 2012 r. chcemy oddać do konsultacji projekt ustawy likwidującej Centralę NFZ i delegującej jej kompetencje do oddziałów regionalnych, których będzie maksymalnie 16, a być może mniej - zapowiedział podczas VIII Forum Rynku Zdrowia Sławomir Neumann, wiceminister zdrowia. Dodał, że na początku przyszłego roku ustawa, dotycząca zmian w NFZ, miałaby się znaleźć w Sejmie, natomiast wiosną być może zostanie już uchwalona, więc zmiany będą wprowadzane od lipca lub sierpnia 2014 r.

Według Sławomira Neumanna, po wprowadzeniu zmian to poszczególne oddziały NFZ będą decydowały o polityce zdrowotnej i kontraktowaniu na swoim terenie. Zastrzegł jednak, że regiony nie będą działały tak, jak kiedyś kasy chorych, ponieważ środki finansowe będą dzielone na poziomie centralnym.

W miejsce centrali NFZ planowane jest powołanie urzędu nadzoru nad rynkiem ubezpieczeń i świadczeniodawców. Miałby on pilnować jakości świadczonych usług oraz nadzorować płatnika, żeby poruszał się w ramach reguł określonych dla całego kraju. Do regionów zostanie natomiast delegowana zupełnie nowa kompetencja - możliwość wydania podmiotowi, który chce inwestować w rozwój usług medycznych (np. budowę szpitala, czy poradni) promesy kontraktowania.

Sławomir Neumann poinformował podczas VIII Forum Rynku Zdrowia, że resort zdrowia równolegle z pracą nad reformą NFZ, pracuje nad zmianami w instytutach medycznych i szpitalach klinicznych. Chodzi o wyraźne oddzielenie części medycznej, związanej ze świadczeniem usług zdrowotnych, finansowanych przez NFZ, od części badawczej, naukowej i edukacyjnej.

Zdaniem wiceministra to nie NFZ powinien płacić za tą aktywność placówek - finanse na zadania badawcze i edukacyjne szpitali klinicznych oraz instytutów powinny się znaleźć w budżecie resortu. Przyznał jednocześnie, że obecnie takimi środkami ministerstwo nie dysponuje. Dodał jednak, że zmiany systemowe w tego typu placówkach są planowane od 2014 r.

Wiceminister przypomniał także, że w resorcie trwają prace nad oczekiwaną ustawą o zdrowiu publicznym. Podkreślał, że jest to regulacja bardzo szeroka, która obejmie zarówno profilaktykę, jak i medycynę naprawczą, dlatego musi być uzgadniana w gronie kilku ministerstw. Neumann zapowiedział, że zarówno Ministerstwo Zdrowia, jak i Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej pracują nad tym, żeby założenia do tej ustawy powstały w przyszłym roku.

Wiceminister przypomniał, że NFZ rozpoczął obecnie testy systemu elektronicznej weryfikacji ubezpieczenia świadczeniobiorców (eWUŚ), który pozwoli na podstawie PESEL szybko zweryfikować status ubezpieczeniowy pacjenta. System ma obowiązywać w całym kraju od 1 stycznia 2013 r.

Według Neumanna już w 2014 r. rozpocznie się wydawanie kart pacjenta. Jak zapowiada wiceminister w ciągu roku ministerstwo planuje wydać wszystkim obywatelom spersonalizowane, czipowe karty, dzięki którym będą oni mieli m. in. elektroniczny dostęp do historii choroby. Równolegle z kartami pacjenta - według wiceministra - będą wydawane również karty specjalisty medycznego, które umożliwią lekarzom dostęp do danych medycznych.

Finansowanie inwestycji

Eksperci biorący udział w sesji poświęconej inwestycjom w ochronie zdrowia, bardzo dobrze ocenili ustawowe umocowanie instytucji tzw. dialogu technicznego.

Jak podkreślała Anna Janczewska-Radwan, prezes zarządu Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Wyrobów Medycznych Polmed, dialog techniczny znalazł się w ustawie o zamówieniach publicznych, która 16 października trafiła do podpisu na biurko prezydenta RP: - Jest to cywilizowana forma pozyskiwania wiedzy na temat kupowanego sprzętu medycznego - stwierdziła prezes Janczewska-Radwan.

Podczas sesji dotyczącej inwestycji, Tatiana Piechota, prezes zarządu Upper Finance Med Consulting, zapewniła o bardzo wysokiej ocenie sektora medycznego przez rynek kapitałowy. Podkreśliła też, że rynek medyczny jest oceniany przez sektor finansowy jako perspektywiczny i będzie się rozwijał. Przejawem tej oceny jest pojawienie się stosunkowo niedawno nowego narzędzia, jakim są obligacje korporacyjne.

Można z nich sfinansować na przykład inwestycje polegającą na przejęciu spółki medycznej. - Obligacje kupują najczęściej fundusze inwestycyjne - dodała prezes Piechota i wyjaśniła, że ten instrument finansowy nie znajduje się w tradycyjnej ofercie banków.

Obligacje korporacyjne są jednak domeną podmiotów o dobrej kondycji, mających mocne źródła finansowe. - Dla słabszych podmiotów medycznych przeznaczone są bankowe pożyczki na restrukturyzację. Trzeba jednak posiadać bardzo dobry plan restrukturyzacyjny - zaznaczyła.

Polityka lekowa
O tym, czy dzięki ustawie refundacyjnej płatnik zaoszczędzi na lekach mówiła podczas VIII Forum Rynku Zdrowia Barbara Wójcik-Klikiewicz, dyrektor departamentu gospodarki lekami Narodowego Funduszu Zdrowia.

- Nie mogę tego potwierdzić, bo funkcjonujemy w ramach wirtualnego budżetu. To, co założono w planie finansowym Funduszu, oparte jest na przewidywaniach m.in. wpływów ze składek. Czy będą generowane oszczędności można będzie ocenić w grudniu, po zamknięciu planu finansowego, kiedy okaże się ile pieniędzy faktycznie spłynęło ze składek - stwierdziła dyrektor Wójcik-Klikiewicz podczas sesji poświęconej polityce lekowej.

Czy będą generowane oszczędności można będzie ocenić w grudniu, po zamknięciu planu finansowego, kiedy okaże się ile pieniędzy faktycznie spłynęło ze składek.

Jak dodała dyrektor Wójcik-Klikiewicz, na razie nie sposób rzetelnie porównać z odpowiednimi miesiącami minionego roku, jak wyglądają wydatki Funduszu na leki w refundacji aptecznej, gdyż obowiązują inne grupy limitowe.

Odniosła się też do wywołanej w dyskusji kwestii częstotliwości ukazywania się obwieszczeń refundacyjnych: - Przy wydawanych co dwa miesiące obwieszczeniach nie jesteśmy w stanie na bieżąco analizować rynku. Spływ danych odbywa się z opóźnieniem dwumiesięcznym. Zatem zanim zobaczymy, co stanie się na rynku po obwieszczeniu - powiedzmy wrześniowym - mamy już następne.

Program szczepień ochronnych
Podczas VIII Forum Rynku Zdrowia eksperci zaapelowali do parlamentarzystów o zwiększenie finansowania na realizację programu szczepień ochronnych. - Jesteśmy na ostatnim miejscu wśród krajów europejskich, jeśli chodzi o finansowanie tego zakresu - alarmowała prof. Ewa Bernatowska, konsultant wojewódzki w dziedzinie immunologii klinicznej, ekspert WHO.

Prof. Bernatowska podkreśliła, że realizacja kalendarza szczepień ochronnych to przede wszystkim wprowadzanie szczepień traktowanych jako priorytet. Decyzje w tej sprawie opierają się o rekomendacje Pediatrycznego Zespół Ekspertów. - Niestety, rekomendowane przez nas szczepienia wprowadzane są bardzo powoli. Stąd nasz apel o zwiększenie finansowania na realizację kalendarza szczepień ochronnych - mówiła prof. Bernatowska podczas sesji „Przyszłość szczepień w Polsce”.

Ekspert WHO apelowała także o priorytetowe potraktowanie szczepień przeciwko pneumokokom.

Cukrzycę można leczyć skuteczniej, ale...
Jedna z dyskusji panelowych, dotyczących terapii w wybranych dziedzinach medycyny, obejmowała zagadnienia związane z różnymi aspektami leczenia cukrzycy w Polsce. Uczestnicy sesji mówili m.in. o możliwościach wprowadzenia skuteczniejszych terapii, a także poprawienia organizacji leczenia cukrzycy w naszym kraju.

- Na rynku pojawiają się nowe leki stosowane w diabetologii. Dzięki nim można zmniejszyć ilość incydentów hiperglikemii – zaznaczył prof. Władysław Grzeszczak, kierownik Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych, Nefrologii i Diabetologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. - Ponadto leki te powodują redukcję masy ciała. To bardzo istotne, ponieważ chorzy z cukrzycą to często osoby z nadwagą lub otyłością.

Profesor Grzeszczak wskazał jednak na problem z dostępnością do tych nowych leków, ponieważ nie są refundowane, a miesięczny koszt terapii wynosi od 200 do 600 zł.

Rejestr chorób reumatycznych
O działającym przy Polskim Towarzystwie Reumatologicznym, jedynym w Polsce, rejestrze wszystkich nieletnich pacjentów cierpiących na schorzenia reumatologiczne mówił podczas VIII Forum Rynku Zdrowia dr Zbigniew Żuber, ordynator Oddziału Dzieci Starszych z Pododdziałami Neurologii, Reumatologii, Pulmonologii i Rehabilitacji Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala Dziecięcego im. Św. Ludwika w Krakowie.

- Uruchomienie tego rejestru w 2009 roku pozwoliło na zjednoczenie sił reumatologów dziecięcych. Udało nam się wyprzedzić o dwa lata wskazania i rekomendacje Amerykańskiego Towarzystwo Reumatologicznego (ACR - American College of Rheumatology), które my wcieliliśmy w życie w 2009 roku, a Amerykanie dopiero w 2011 roku. W innych dziedzinach się to nie zdarza - powiedział dr Zbigniew Żuber.

Rejestr gromadzi 16 ośrodków klinicznych i pracujących tam 45 lekarzy specjalistów. Służy ocenie bezpieczeństwa i skuteczności leczenia, monitoruje działania niepożądane i także wszystko, co się zdarzy, czyli współistniejące leczenie, współistniejące choroby. Rejestr jest własnością Polskiego Towarzystwa Reumatologiczne a nadzór sprawuje sekcja pediatryczna tego towarzystwa. Jego finansowanie odbywa się dzięki grantom przekazywanym na rzecz Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego.

Specjaliści obecni na sesji tematycznej pt. "Reumatologia: złote lata specjalności - jak zorganizować leczenie, by osiągnąć populacyjny sukces?", zgodnie przyznali, że w Polsce brakuje szybkiej ścieżki dostania się do specjalistycznej poradni.

Konsultanci wojewódzcy w dziedzinie reumatologii stwierdzili, że głównym problemem, który blokuje wczesne rozpoznanie i ciągłość leczenia pacjentów ze schorzeniami reumatologicznymi są ograniczenia kontraktowe, brak możliwości wykonywania badań specjalistycznych w pożądanych ilościach oraz zmiana świadczeniodawców realizujących kontrakty z NFZ.

Pełne relacje ze wszystkich sesji VIII Forum Rynku Zdrowia - już w listopadowym wydaniu miesięcznika Rynek Zdrowia (nr 11/2012).

Organizator: Grupa PTWP SA - wydawca miesięcznika Rynek Zdrowia i portalu www.rynekzdrowia.pl

Tel. 32/ 209 13 03